fréttir

Efnahagur Bretlands verður fyrir miklum áhrifum af mikilli verðbólgu og afleiðingum Brexit. Undanfarna mánuði hefur verð hækkað upp úr öllu valdi, sem hefur leitt til þess að margir forðast að eyða meira í vörur, sem hefur í för með sér aukningu á þjófnaði í matvörubúðum. Sumar stórmarkaðir hafa jafnvel gripið til þess ráðs að læsa smjöri til að koma í veg fyrir þjófnað.

Breskur netverji uppgötvaði nýlega læst smjör í stórmarkaði í London sem vakti umræðu á netinu. Samkvæmt nýjustu gögnum sem breski matvælaiðnaðurinn gaf út þann 28. mars hækkaði matvælaverðbólga í landinu í mars upp í 17,5% sem sló met, þar sem egg, mjólk og ostar vex hraðast í verði. Mikil verðbólga veldur frekari sársauka fyrir neytendur sem glíma við framfærslukostnaðarkreppuna.

Eftir Brexit stendur Bretland frammi fyrir skorti á vinnuafli, en 460.000 starfsmenn ESB yfirgefa landið. Í janúar 2020 yfirgaf Bretland ESB formlega og innleiddi nýtt punktamiðað innflytjendakerfi til að draga úr innflytjendum frá ESB eins og stuðningsmenn Brexit lofuðu. Hins vegar, á meðan nýja kerfið hefur tekist að draga úr innflytjendum frá Evrópusambandinu, hefur það einnig steypt fyrirtækjum í vinnukreppu, aukið óvissu í breskt efnahagslíf sem þegar er slakt.

Sem hluti af kjarnaloforði Brexit herferðarinnar breytti Bretland innflytjendakerfi sínu til að takmarka innstreymi starfsmanna innan ESB. Nýja punktakerfið, innleitt í janúar 2021, meðhöndlar ESB-borgara og ríkisborgara utan ESB jafnt. Umsækjendur fá stig á grundvelli hæfni þeirra, hæfni, launastigs, tungumálakunnáttu og atvinnutækifæra, en aðeins þeir sem hafa nóg stig fá leyfi til að vinna í Bretlandi.

Mjög hæfir einstaklingar eins og vísindamenn, verkfræðingar og fræðimenn hafa orðið aðalmarkmið innflytjenda í Bretlandi. Hins vegar, eftir að nýja punktakerfið var tekið í notkun, hefur Bretland búið við mikinn skort á vinnuafli. Skýrsla breska þingsins sýndi að 13,3% fyrirtækja sem voru könnuð í nóvember 2022 glímdu við skort á vinnuafli, þar sem gisti- og veitingaþjónusta upplifði mestan skort eða 35,5% og byggingarframkvæmdir 20,7%.

Rannsókn sem Centre for European Reform sendi frá sér í janúar leiddi í ljós að frá því nýja punktabundið innflytjendakerfið tók gildi árið 2021 hafði ESB-starfsmönnum í Bretlandi fækkað um 460.000 í júní 2022. Þrátt fyrir að 130.000 starfsmenn utan ESB hafi að hluta til fyllti skarðið, breski vinnumarkaðurinn stendur enn frammi fyrir miklum skorti á 330.000 starfsmönnum á sex lykilstöðum geira.

Á síðasta ári urðu yfir 22.000 fyrirtæki í Bretlandi gjaldþrota, sem er 57% aukning miðað við árið áður. Financial Times greindi frá því að verðbólga og vaxtahækkanir væru meðal þess sem stuðlaði að auknum gjaldþrotum. Byggingar-, smásölu- og gistigeirinn í Bretlandi varð verst fyrir barðinu á efnahagshruninu og minnkandi tiltrú neytenda.

Samkvæmt Alþjóðagjaldeyrissjóðnum (IMF) stefnir í að Bretland verði eitt versta hagkerfi hagkerfa árið 2023. Bráðabirgðagögn frá bresku hagstofunni sýndu að landsframleiðsla landsins stóð í stað á fjórða ársfjórðungi 2022, með árlegum vexti upp á 4%. Hagfræðingurinn Samuel Tombs frá Pantheon Macroeconomics sagði að meðal G7 ríkjanna væri Bretland eina hagkerfið sem hefur ekki náð sér að fullu á það stig sem var fyrir heimsfaraldur og lenti í raun í samdrætti.

Sérfræðingar Deloitte telja að breska hagkerfið hafi staðið í stað í nokkurn tíma og búist er við að landsframleiðsla dragist saman árið 2023. Nýjasta skýrsla Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, World Economic Outlook, sem gefin var út 11. apríl, spáir því að breska hagkerfið muni dragast saman um 0,3% árið 2023, sem gerir það að verkum að hann muni dragast saman um 0,3% árið 2023. eitt af þeim stóru hagkerfum sem standa sig verst í heiminum. Skýrslan bendir einnig til þess að Bretland muni hafa verstu efnahagslega frammistöðu meðal G7 og einn af þeim verstu í G20.

Í skýrslunni er spáð að hagkerfi heimsins muni vaxa um 2,8% árið 2023, sem er 0,1 prósentu lækkun frá fyrri spám. Gert er ráð fyrir að nýmarkaðir og þróunarríki muni vaxa um 3,9% á þessu ári og 4,2% árið 2024, en þróuð hagkerfi munu sjá vöxt upp á 1,3% árið 2023 og 1,4% árið 2024.

Baráttan sem breska hagkerfið stendur frammi fyrir í kjölfar Brexit og innan um háa verðbólgu sýnir áskorunina við að fara einn út fyrir Evrópusambandið. Eftir því sem landið glímir við skort á vinnuafli, auknum gjaldþrotum og hægum hagvexti, verður æ ljósara að framtíðarsýn Bretlands eftir Brexit er að koma á verulegum hindrunum. Þar sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir því að Bretland muni verða eitt versta hagkerfi í náinni framtíð, verður landið að taka á þessum brýnu málum til að endurheimta samkeppnisforskot sitt og endurvekja efnahagslífið.